Bundan 37 milyon yıl önce iki büyük olay yeryüzü faunasını, özellikle de, o dönemde Madagaskar’ın iki katı büyüklüğünde, nemli tropikal iklime sahip bir ada olan Avrupa’yı altüst etti.
Dünyanın soğuması önce, aralarında tapirlere benzer büyük otçullar olan lophiodon’lan, atlara benzer otçullar paleothera’lan, Madagaskar maymunsularına ve Malezya maymununa benzeyen Avrupa primatlarını kırıp geçirdi.
Bu ilk düzensizlik paleontologların “büyük kopuş” adını verdikleri ve fosil buluntularından anlaşılan dünya faunasındaki değişimle daha da arttı. Jeologlara göre “büyük kaynama” söz konusuydu: Büyük miktarda su, buza dönüştü, okyanuslar alçaldı, Asya’yı Avrupa’dan ayıran sığ deniz kolu yok oldu; iki kıta birleşti. Asya memelileri durumdan faydalandı; kitleler halinde Avrupa’yı istila ettiler ve daha yararlı hayvanları ortadan kaldırdılar. Dev phacochoerus’ların lophiodon ve paleothera’lann yerini alması bu şekilde oldu. Sonuç olarak, Avrupa’da Eosen Dönemi’ne ait türlerin üçte ikisinden fazlası yok oldu ve bunların yerini Asya’dan gelen ve gelişmiş faunamızın özünü oluşturan istilacılar aldı: Tavşanlar, dağsıçanları, kunduzlar, geyikler vb. Daha önemsiz biçimde olmakla birlikte, Kuzey Amerika faunası da Oligosen Dönemi’nin başlangıcından etkilendi.
Oligosen Dönemi’nin Oyuncuları
Aşağıdaki sahnede Oligosen Dönemi’ne özgü birkaç memelinin resimleri var. Creodonta altsınıfından bir etçil olan ve iri kafası ile tanınan hyaenodon, bu resimde iki metre boyunda biçimsiz kafalı dev bir phacocboerus (düğmeli domuz) olan ve Asya’dan başlayarak tüm Avrupa’yı istila eden entelodonu avlıyor. Resimde görülen diğer memeliler şunlar: Afrika’da yaşayan arsinoitherium (yerden yükseldiği 1.8 m), Brontotherium (2.5 m) ve Kuzey Amerika’da yaşayan poebrotherium ile yeryüzünde yaşamış bilinen en büyük memeli, dev indricotherium (S m).
Ayak İzi
Memeliler ayak izleri ile de ayırt edilebilirler. Ayak izleri hayvanın parmak sayışım öğrenme imkânı verir. Fil, günümüzde yaşayan en ağır memeli olmasına rağmen fazla iz bırakmaz. Yumuşak toprak üzerinde büyük yuvarlakça bir iz bırakır. Bununla birlikte, izin boyutuyla filin yaşı hesaplanabilir.
Penguenler Gibi
Plotopteridea’lar görünüşleri ve yaşayış biçimleri ile günümüzün penguenlerine benzeyen nesli tükenmiş deniz kuşlarıdır. Oligosen Dönemi’nde Büyük Okyanus’un kuzeyinde, Japonya ve Amerika’da yaşamışlardır.
Afrika’da görünüşleri tavşanlara benzeyen, ama yaşam biçimleri günümüzün antiloplarına yakın olan hyracoida’lar türemiştir. Bu tuhaf otçulun ayakları özel bir biçime sahipti: Düz tırnaklıydı ve ikinci parmağında ağaçlara tırmanmasına yarayan bir pençe vardı. Bugün de, Afrika’nın güneyinde, daman gibi küçük boylu türler halinde varlıklarım sürdürmektedirler.