Temel Kavramlar
Kalım (Hayatta kalabilme) ==> Uyum ==> Öğrenme
Öğrenme:
Bireyin davranışlarında,
Tekrar ve yaşantı sonucu
Nispeten kalıcı izli davranış değişikliğidir.
Yaşantı / Deneyim:
Bireyin çevresiyle belirli düzeyde etkileşimi sonucu bireyde kalan izdir.
Bu izler bireyde davranış değişikliği yaparsa öğrenme halini alır.
Performas / Edim
Öğrenilenlerin görülebilir yönüdür.
Sınavda bilindiği halde yapamama durumu performans ile alakalıdır.
Davranış
Hükmedilen veya hükmedilemeyen organizma hareketleridir. Örneğin; Rüya, Kalp atımı, Düşünce, Yürüme
Öğrenilmemiş Davranış
– Doğuştan gelen: Refleks, İçgüdü
– Yaşantı ürünü olmayan: Büyüme, olgunlaşma
– Geçici davranış: Alkollü olma, hastalık durumu
Sonradan Kazanılmış Davranış
– İstendik: Planlı eğitim yoluyla, Gelişigüzel (saygı vs.) yolla
– Kötü kültürel koşullar: Küfür, sigara
– Eğitimin hatalı yan ürünleri: Kopya, fizikçinin bombacı olması
Refleksler, doğuştan gelir ve belli bir uyarıcı ister. Engellenemez, ertelenebilir. Örneğin; nefes tutma.
İçgüdüler insanlarda yoktur. Belli bir türün tüm üyelerinde görülürler. Karmaşıktır, engellenemez ve ertelenemezler.
Öğrenmeye Etki Eden Faktörler
1. Öğrenen İle İlgili Faktörler
Türe özgü hazır oluş
İnsanın uçamaması türüne uygun olmaması nedeniyledir.
Olgunlaşma
Yaş ve zekaya göre değişir.
Genel Uyarılmış Hali
Uyaranı alabilme düzeyidir.
Koma > Baygınlık hali > Uyku > Uyuşukluk > Normal > Aşırı uyarılmuşlık.
Yatarak ders çalışma, masabaşında ders çalışma, ısı, ışık bu kavramla ilgilidir.
Güdü / Güdülenme
Öğrenmeyi harekete geçiren güçtür.
Birincil güdü: Yaşamayı sağlayan basamaktır. Maslow’un ilk üç basamağı ve sevgi faktörü bu gruptadır.
İkincil güdü: Yaşamsan önemi yoktur. Maslow’un üst düzey basamakları bu gruba girer.
İçten güdülenme: Ben yaparım dimektir. Sporu sağlık için yapma, merak giderme.
Dıştan güdülenme: Sen yaparım demektir. İnsanlara iyi görünmek için spor yapma.
Eski Yaşantılar
Olumlu Aktarım önceden öğrenilenlerin sonradan öğrenilenleri iyi yönde desteklemesidir. Olumsuz aktarım ise olumsuz yönde etkiler.
Ket vurma öğrenilmiş iki bilginin bir birini bozucu etki göstermesidir. Önceden öğrenilenler sonradan öğreneni bozarsa ileriye ket vurma; tam tersi olursa geriye ket vurma olur.
ÖĞRENME KURAMLARI
Davranışçı Kuramlar
- Watson tarafından atıldı.
- Öğrenme gözlenebilir ve ölçülebilir olmalıdır.
- İnsan ve hayvan öğrenmesi birbirine benzer. İkisine de organizma olarak bakar.
- J. Luck insanı boş bir levhaya benzetir. Ne kadar işlenirse o kadar iz kalır.
- Çevrenin organizmayı koşullandığına inanırlar.
- Öğrenme basit bir kuramla açıklanabilir.
- Öğrenme yerine şartlanma da denir.
Davranışın öğeleri;
Uyarıcı
- Organizmayı harekete geçiren, içte ve dışta olan durum değişikliğidir.
- İçte: Açlık, Dışta: Gürültü
Tepki
- Uyarıcıya karşı gösterilen davranıştır.
Karşılık
- Organizmanın tepkisinin sağladığı sonuçtur.
- Karanlık > Gözbebeğinin büyümesi > Daha iyi görme