İslami Dönem Türk Edebiyatı ÖABT Testi

1. “İrük: Duvar ve duvara benzer şeylerdeki gedik. Şu atasözünde de gelmiştir: Güneşte gedik yok, beyde caymak yok”

Bu metin, aşağıdaki eserlerin hangisinden alın­mış olabilir?

A) Atabetü’l-Hakâyık B) Divân-ı Hikmet

C) Divânü Lûgâti’t-Türk D) Kutadgu Bilig

E) Dede Korkut Hikâyeleri

2. Ölümüg unıtma itigin kılın / Özünni unıtma tüp aslın bilin

(ölümü unutma, hazırlığını kıl; Özünü unutma, kök aslını bil)

Kutadgu Bilig’de temsil ettikleri kavramlar dikkate alındığında bu sözler, aşağıdaki kişilerden hangisine ait olabilir?

A) Ay Toldı B) Yoliug Tîgin C) Kün Togdı

D) Odgurmış E) Ögdülmiş

3. Aşağıdakilerden hangisi, geçiş dönemi eserlerin­den biri değildir?

A) Divân-ı Hikmet BJAtabetü’l-Hakâyık

C) Divânü Lûgâti’t-Türk D) Mecalis’ün-Nefâis E) Kutadgu Bilig

4. Divânü Lûgâti’t-Türk’ün asıl yazılış amacı aşağı­dakilerden hangisidir?

A) Türk boylarının yerleşimini göstermek

B) Türk kültürüne ilişkin ürünler derlemek

C) Araplara Türkçeyi öğretmek

D) Türk dilinin kökenini araştırmak

E) Türk dilinin kurallarını belirlemek

5. Aşağıdakilerin hangisi Arap alfabesi ile yazılmamıştır?

A) Kül Tıgin Yazıtı B) Divan-ı Hikmet

C) Atabetü’l-Hakâyık D) Divânü Lûgâti’t-Türk

E) Yunus Emre Divanı

6. ‘Ülkesini, yüksek istiklâlini korumasını bilen Türk milleti, dilini de yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarmalıdır.” diyen Atatürk, Türk dili için çok büyük emekler vermiştir. Türk dilinin tarihinin araştırılması için komisyonlar kurmuş, halk ağzından kelime der­leme çalışmalarını başlatmış, ayrıca birçok yeni keli­me de türetmiştir. Bu çalışmalar dikkate alındığında Atatürk İle __________ arasında büyük benzerlik vardır.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Tabgaç Buğra Han

B) Kaşgarlı Mahmut

C) Yusuf Has Hacib

D) Ahmet Yesevî

E) Edip Ahmet

7. I. İslam etkisi

II.Yazıldığı dönem

III. Arap alfabesi

IV. Yapı

V. Öğreticilik özelliği

Yukarıdakilerin hangisi Kutadgu Bilig ve Divânü Lûgâti’t-Türk için ortak bir özellik değildir?

A)l. B) II. C) III. D) IV. E)V.

8. Hayatı hakkında bilinenler azdır. Bugün Kırgızistan toprakları içinde kalan Bafasagun şehrinde yetiştiği, daha sonra Kaşgâr şehrine giderek Tabgaç Buğra Han’ın hizmetine girdiği tahmin edilmektedir. Hem hayatının bu yönü hem de bilge kişiliği yönüyle, ya­rattığı kahramanlardan Ay Toldı ile özdeşleşmiştir.

Bu parçada sözü edilen kişi aşağıdakîlerden han­gisidir?

A) Ali Şir Nevaî

C) Yusuf Has Hacip

B) Kaşgariı Mahmut

D) Edip Ahmet Yüknekî

E) Ahmet Yesevî

9. XI. yy’da Bağdat’ta yaşayan bir Arap beyi, Türkçe öğrenmek isteseydi öncelikle aşağıdaki eserlerin hangisinden yararlanırdı?

A) Risaletü‘n-Nushiyye

B) Atabetü’l-Hakâyık

C) Kutadgu Bilig

D) Divan-ı Hikmet

E) Divânü Lûgâti’t-Türk

10. Divânü Lûgâti’t-Türk ile ilgili olarak aşağıdakîler­den hangisi söylenemez?

A) Eserde kullanılan alfabe Arap alfabesi, açıkla­malar ise Türkçedir.

B) Birçok kelimenin kökeni hakkında bilgi verdiği için bir etimolojik sözlük niteliğindedir.

C) Türk dilinin ilk sözlüğüdür.

D) İslam öncesi Türk geleneğinin ürünlerinden ör­nekler barındırmaktadır.

E) Eserde, Türk boylarının yerleşimine ilişkin bir ha­rita da vardır.

11. Divânü Lûgâti’t-Türk, Türk dili ve tarihi için olduğu ka­dar Türk halk kültürü için de çok önemli bir kaynaktır. Kaşgariı Mahmut, bu eserini hazırlarken Türk boylan arasında dolaşmış, bu boyiardan atasözleri, koşuk­lar derlemiştir. Saka Türklerinin ünlü hükümdarının ölümü üzerine söylenmiş — da Kaşgariı Mahmut tarafından derlenen ürünler arasındadır.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?

A) Şu Destanı

B) Alper Tunga Sagusu

C) Oğuz Kağan Sagusu

D) Zülkarynen Hikâyesi

E) Şehname

12. I. öğüt verici oima

II. Sanat kaygısı ile yazılma

III. İslam öncesi döneme ait kelimeler de barındır­ma

IV. Arapça kelimeler barındırma

V. Anadolu sahası dışında oluşturulma

Yukarıdakilerden hangisi, İslami dönemin ilk ürünleri için ortak bir özellik değildir?

A)l. B) II. C)III. D) IV. E)V.

13. 12. yy’da yazılmış manzum bir ahlak ve öğüt kitabı­dır. 40 beyit ve 101 dörtlükten oluşan eser, Muham-med Dâd Ispehsâlâr Bey’e sunulmuştur. Eserde bil­ginin ve bilgili olmanın önemi yalın bir anlatımla dile getirilmiştir.

Bu parçada bahsedilen eser ve yazarı aşağıdaki-lerîn hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Divân-ı Hikmet-Ahmet Yesevî

B) Mecalİs’ün-Nefâis – Ali Şir Nevaî

C) Kutadgu Bilig-Yusuf Has Hacib

D) Atabetü’l-Hakâyık – Edip Ahmet Yüknekî

E) Rîsaletü’n-Nushiyye-Yunus Emre

14. I. İlk sözlük

İlk mesnevi

III. İlk dil bilgisi kitabı

IV.İlk siyasetname

V. İlk tasavvuf eseri

Yukarıdaki özellikler, Kutadgu Bilig ve Divânii Lûgâti’t-Türk arasında ikişerli dağıtılsa hangisi dışta kalır?

A)l.       B)ll.       C) III.       D) IV.        E)V.

15. Ahmed Yesevî, Yesevîlik tarikatının kurucusu ve li­deri olup Batı Türkistan’da yaşamıştır, özellikle gö­çebe Türk boylarının Müslümanlığı kabul etmesinde Ahmet Yesevfnin büyük etkisi vardır. … adı verilen şiirleri, Orta Asya’daki Türkler arasında beğenilerek ve büyük bir saygıyla okunmuştur.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Hikmet B) İlahi C) Nefes

D) Deyiş E) Nasihat

16. (I) Tasavvuf düşüncesinin sistemli bir şekilde dile ge­tirildiği ilk eser Divân-ı Hikmet’tir. {II) Bu eser, Ahmet Yesevt’nin şiirlerinden oluşmaktadır. (III) Bu şiirlerin büyük bir bölümü, beyitlerle ve aruz ölçüsüyle yazıl­mıştır. (IV) Şîirlerdeki ahenk, bunların zikir sırasında söylenmek için yazıldığını düşündürmektedir. {V) Bu şiirlerin konusu genellikle, tasavvuf adabı, dünyanın geçiciliği, peygamber sevgisi vb.dir.

Numaralandırılmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışlığı vardır?

A)l.        B) II.        C) III.        D) IV.        E)V.

17. Divânü Lûgâti’t-Türk’ün içeriği ve yazarı ile aşa­ğıdaki kavramlardan hangisi arasında bir ilişki kurulamaz?

A) Sözlükçülük B) Dil bilgisi C) Etimoloji

D) Derleme E) Tasavvuf

18. • Yusuf Has Hacib

•Kaşgarlı Mahmut

•Edip Ahmet Yüknekî

•Ahmet Yesevî

Yukarıdaki sanatkârlar ile aşağıdaki eserler eşleştirilse hangi eser dışta kalır?

A) Divân-ı Hikmet B) Atabetü’l-Hakâyık

C) Divânü Lûgâti’t-Türk D) Cemşid ü Hurşid

E) Kutadgu Bilig

19. Bu Ay Toldı aydı: Söz asgı ulug Yirinçe tüşürse bedütür kulug

Yukarıdaki beyit, aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmış olabi­lir?

A) Divân-ı Hikmet

B) Atabetü’l-Hakâyık

C) Kutadgu Bilig

D) Divânü Lûgâti’t-Türk

E) Makâlât

20. “Her türlü öğüş, büyük iyilikler, güzel işler sahibi olan Tanrı adı içindir. Halkın en uz dillisi bitkin, en sağlamı çürük olduğu bir zamanda Tanrı, Cebrail’i açık anlatış ve her yönünü bildiriş ile Muhammed’e Kur’an’ı gönderdi.”

Sadece bu parçadan hareketle, bu metnin alındığı eser hakkında kesin olarak asaâıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Orta Asya bölgesinde yazılmıştır.

B) İslam sonrası döneme ait bir eserdir,

C) Bir derleme ve tarama sözlüğüdür.

D) Yazan Kaşgarlı Mahmut’tur.

E) Bir siyasetnamedir.

21. XI. yy’da hangi Türk boylarının olduğunu ve bu boyların nerede yaşadığını öğrenmek isteyen bir araştırmacı, aşağıdaki eserlerin hangisinden öncelikli olarak yararlanır?

A) Divânü Lûgâti’t-Türk

B) Kutadgu Bilig

C) Atabetü’l-Hakâyık

D) Divân-ı Hikmet

E) Dede Korkut Hikâyeleri

CEVAP ANAHTARI

1-C  2-D 3- D  4-C   5-A   6-B  7-D  8-C   9-E 10-A 11-8 12 – B 13-D 14-E 15-A 16-C 17- E 18-D 19-C 20-B 21-A