Yeni sınav sistemi ile ilgili birçok karmaşa ve muammayla karşı karşıyayız. Yapılan açıklamalara göre sadece 8. Sınıf konularından sorular gelecek buna rağmen bazı konulardaki soru işaretleri kafaları meşgul etmektedir. Mesela:
Anlatım bozukluklarının “yapıya dayalı bölümlerinden”soru gelir mi?
Fiilerde çatı konusunda; oldurgan, ettirgen,işteş fiilerden soru gelir mi?
Bu çalışma 8. Sınıf Türkçe kitabının (Dörtel Yay.)etkinlik ve kazanımları incelenerek oluşturulmuştur.
1.Fiilimsilerle isim ve fiilleri ayırt etmek
2.Fiilimsilerle çekimli fiilleri ayırt etmek
3.Fiilimsi grupları(İsim tamlaması,sıfat tamlaması,adlaşmış sıfat fiil,yan cümlecik)
4. Fiilimsilerin cümledeki görevleri(Oluşturdukları öğeler)
5.Yazı Türleri(Nutuk,Gezi yazısı,röportaj,destan,sohbet,anı,makale,Araştırma inceleme yazısı,mizahi fıkra,hikaye,deneme,roman,tiyatro,fıkra)
6.Noktalama işaretleri(virgül,kısa çizgi,nokta,uzun çizgi, tırnak,kesme,parantez)
NOT: Noktalama ve yazım kurallarında işlediğimiz konuları listeye alsam da 6 ve 7. sınıf müfredatından da gelebilir.Yani bu iki konuda belli bir konu sınırlaması yok.
7.Yazım kuralları{Büyük harflerin kullanıldığı yerler,sayıların yazımı,kısaltmaların yazımı,özel isimlere gelen yapım ve çekim eklerinin yazımı(Türkçemiz,Ankaralı…),ayrı ve bitişik yazılan kelimeler.}
8.Metnin dil ve anlatım özellikleri
9.Düşüncenin yönünü değiştiren kelimeler(halbuki,ama…)
10.Cümlenin ögeleri(Temel ve yardımcı ögeler,gerçek ve sözde özne,yan cümlecik,ara sözün cümledeki görevi,eksiltili cümle,cümlede vurgu.)
Not: Ögelerin cümlede taşıdıkları anlama da dikkat edelim.Klasik soru tarzı dışında da sorulabilir.
Mesela “zaman,vasıta,yer-yön” anlamını taşıyan zarf tamlayıcısı gibi…
11.Sözcükte anlam(gerçek,mecaz,terim,sesteş,eş anlam,zıt anlam)
12.Cümlede anlam(öznel –nesnel anlatım, neden-sonuç,amaç-sonuç,koşul –sonuç,uzak ve yakın anlamlılık)
13.Kalıplaşmış sözler(Deyim , atasözü ve tekerlemeler)
14.Örtülü anlam
15.Cümlenin taşıdığı kavram ve duygular(sitem ,varsayım,özveri…)
16.Metnin planını çıkarmak(giriş ,gelişme,sonuç)
17.Olay yazılarının unsurları(olay,yer,zaman,kahramanlar)
18.Metnin ana düşüncesi ve yardımcı düşünceleri
19.Metnin anahtar sözcükleri
20.Karışık cümlelerden metin oluşturma
21.Şiir bilgisi(ahenk unsurları,ölçü,ana duygu)
22.Anlatım türleri ve düşünceyi geliştirme yolları
23.Fiillerde Çatı
a- Öznesine göre:Etken ve edilgen çatılı fiiller(Dönüşlü ve işteş fiil terimleri geçmiyor.Bunlar etken olarak gösteriliyor.)
b.Nesnesine göre :Geçişli ve geçişsiz fiiller(Oldurgan ve ettirgen terimleri geçmiyor ama geçişsiz bir fiilin ek alarak geçişli hale dönüştürülmesine değinilmiş.)
24. Söz sanatları(Kişileştirme,benzetme. Konuşturma,abartma)
25.Cümle türleri
a-Yüklemin yerine göre cümleler(Devrik ve kurallı cümle)
b-Yüklemin türüne göre cümleler(İsim ve fiil cümlesi)
c-Anlamına göre cümleler(Olumlu,olumsuz,soru…)
d-Yapısına göre cümleler(Basit,birleşik,sıralı,bağlı)
Not: Şartlı birleşik, ki’li birleşik cümlelerine değinilmemiş.Sadece fiilimsi bulunan cümleler Birleşik cümle olarak gösterilmiş.
26.Anlatım Bozuklukları(Anlama dayalı,kelime düzeyinde anlatım bozuklukları kazanım konuları içindedir.Yapıya dayalı anlatım bozuklukları kazanımlar içinde yoktur. Yine de işi sağlama bağlama adına bu konuyu hedefli öğrencilere anlatmakta fayda vardır.)
27.Görsel yorumlama
Cengiz YÜZER
Türkçe Öğretmeni