Birleşmiş Milletler
26 Haziran 1945 tarihli San Fransisco Antlaşmasınla kurulan Birleşmiş Milletler Örgütü, İkinci Dünya Savaşı ^galipleri cephesindeki kopma yüzünden kendini felçli buldu. SSCB soğuk savaş döneminde Çin Halk Cumhuriyeti’nin yerine Tayvan’ın alınmasını protesto ederek Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ni boykot etti. Doğu-Batı çatışmasının sona ermesi, Birleşmiş Milletler sistemindeki tıkanıklığı giderdi ve örgütün gerçek gücünü ortaya koymasını sağladı.
Körfez Savaşı, Birleşmiş Milletler tarihinde gerçek bir dönüm noktası oldu. Güvenlik Konseyi ilk kez sorunu saptamakla yetinmiyor^ görüşmelerin merkezi durumuna geliyordu. Irak’ta çatışmayı yasallaştırmaya çakşırken, bunu uluslararası toplumun iradesinin bir ifadesi olarak sunuyordu. Güvenlik Konseyî’nde önce savaş sonu, sonra da ayrıntılı ateşkes şartlan saptandı. George Bush gibi Birleşmiş Milletler karannı uygulamakla yükümlü mücadeleci bir liderin varlığı, Güvenlik Konseyi’nin kararlarını büyük ölçüde etkiledi.
Butros Butros-Gali
Mısır Başbakan Yardımcısı olan Butros Butros-Gali, 3 Aralık 1991’de, 1982’den beri aynı görevi yürüten Javier Perez de Cuellar’m yerine Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği’ne seçildi. Önemli bir şahsiyet olan Butros-Gali, Doğu kökenli bir Hıristiyan ve aynı zamanda Müslüman bir ülkenin yurttaşıdır. Bir Yahudi’yle evli olan Butros Gali, Camp David Antlaşması’yla sonuçlanan Mısır-İsrail görüşmelerinde önemli bir rol oynadı.
Mavi Bereliler
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin Barış Gücü’nü oluşturan Mavi Bereliler’in, saldırıya uğramadıkları sürece silah kullanma yetkileri yoktur.
Birleşmiş Milletler Ve Körfez Savaşı
1982’de İsrail’in Güney Lübnan’ı işgal etmesinin ardından Birleşmiş Milletler ‘Güvenlik Konseyi’nce alınan 16 karardan hiçbirinin en küçük bir etkisi olmazken, Körfez krizi ortak bir iradeyi yansıttığı için Birleşmiş Milletler’e yeni bir güç vermişti. Müdahaleye izin verilmişti ama savaşı doğrudan Birleşmiş Milletler birlikleri “Çöl Fırtınası” operasyonu çerçevesinde Amerikan komutası emrine verilmişti. Aslına bakılırsa, ABD, kendi kararlarını Konsey’de yer alan öteki devletlere kabul ettirmişti, karara muhalif kalan Küba ve Yemen ise bir kenara çekiliverdi. Sözde dünyanın birliği dört devlete Çin çatışmanın içinde yer almak istememiş ve çekimser kalmıştı-ve Genel Sekreter Perez de Cuellar’a indirgenivermişti.
Müdahale Görevi
Birleşmiş Milletler Antlaşması’nın 2. maddesinin 7. fıkrası şöyle der: “Bu antlaşmanın hiçbir hükmü, esas olarak bir devletin ulusal yetkisi içinde bulunan işlere Birleşmiş Milletler’in müdahale etmesine izin vermez… Ancak, bu ilke, antlaşmanın 7. fıkrasında öngörülen zorlayıcı önlemlerin uygulanmasına engel teşkil etmez.” Bugün bir müdahaleye Irak Kürtleri ve Yugoslavya’da olduğu gibi, özellikle insani yardım söz konusu olduğunda başvurulmaktadır. Ne ki bu müdahaleler de pek çok soruna yol açmaktadır. Gerçekten de insani amaç üç politik amaç arasındaki sınır çok iyi belirlenebilmekte midir? Örneğin ülkeyi bir felakete sürükleyecek olan savaşa başvurmadan Somali’deki açlığın üstesinden gelinebilecek midir? Bugün asıl sorun ancak politik çıkarlar söz konusu olduğunda müdahale görevinin anımsandığının bilinmesinden kaynaklanmaktadır.
Mavi Bereliler, Kamboçya’da
Pnom Penh kuvvetleri ve Kızıl Kmerler arasındaki ateşkese uymayı sağlamak için BM, 15 ülkenin katılımıyla bölgeye 15.900 Mavi Beı gönderdi. BM kuvvetleri Kamboçya’da tarafların anlaşma hükümlerine uymasını sağlamak için bulunmaktadır. BM Kamboçya geçici birliklerinin komutanına göre ülkenin onarılması için 2.8 milyar dolar, BM Kamboçya geçici birliklerin görevini sürdürebilmesi için de 1.9 milyar öolar I gerekmektedir.
Dünyaüa Çatışma Bölgelerindeki Birleşmiş Milletler Kuvvetleri (Ekim 1992)
Şubat 1992’de Hırvatistan’da Sırp kuvvetlerince kuşatma altında tutulan dört ayrı bölgeye yerleştirilmek üzere 14.000 kişilik bir Birleşmiş Milletler Koruma Gücü oluşturdu. Mavi Berelilerdin Krajna, Banja ve Slovenya’da çatışma bölgelerine yerleştirilmesi, Sırplar’a geri adım atmaktan çok onların işgallerini onaylamak olarak değerlendirildi. Bu nedenle ilk kez eski Yugoslavya’da savaşın başlamasından bu yana Amerika Dışişleri Bakanı James Baker, Hırvatistan’a askeri bir müdahale tehdidinde bulundu.
