TÜRKÇE DERSİNDE ATATÜRKÇÜLÜK
2104 sayılı Tebliğler dergisinde yayımlanan Temel Eğitim ve Orta Öğretim Kurumlarında Atatürk İlke ve İnkılaplarının Öğretim Esasları Yönergesi’nde şu ibare yer almaktadır.
“…bütün öğretmenlerimizin Millî Eğitim temel kanunu ve genel programlarda yer alan amaçlar doğrultusunda hareket ederek, öğrencilerini Atatürk inkılap ve ilkelerine bağlı yurttaşlar olarak yetiştirmeleri görevlerinin gereğidir. Bu durumda ise, okullarımızdaki her türlü branş öğretmeni ile sınıf öğretmenlerinin derslerinde yeri geldikçe bu konuya önemle eğilmeleri ve programlara uygun biçimde etkinlik göstermeleri zorunludur.
Bu doğrultuda ve 2104 sayılı Tebliğler dergisine göre Türkçe dersinde şu işlemlerin yapılması öğretmenden beklenir.
- Atatürk kitaplığı kurulması
- Duvar panoları hazırlanması
- Atatürk’le ilgili kompozisyon yazdırılması
- Dil bilgisi çalışmalarında Atatürkçülükle ilgili cümlelerin tahlili
- Kitaptaki Atatürk’le ilgili serbest metinlerin önemle işlenmesi
Sınıflara Göre Atatürkçülük Konuları
Türkçe dersinde işlenecek konular 2504 Sayılı Tebliğler Dergisine göre belirlenmiştir. Bu tebliğe göre şöyle bir tablo çıkmaktadır.
| 6. Sınıf | 7. Sınıf | 8. Sınıf |
| Atatürk’ün hayatı – Fikir hayatı – İçinde yaşadığı sosyal ortam – Anılar
Atatürk’ün kişiliği ve özellikleri Atatürkçü düşüncede yer alan konular – Türk müziği ve folkloru | Atatürk’ün hayatı – Fikir hayatı
Atatürk’ün kişiliği ve özellikleri – Sanatseverliği – İnsan sevgisi
Atatürkçü düşüncede yer alan konular – “Hayatta en hakiki mürşit ilimdir!” özdeyişi – Milli ahlak ve kültür – Türk dili ve edebiyatı – Türk tiyatrosu | Atatürk’ün hayatı – Eserleri – İnkılapları – Anılar
Atatürk’ün kişiliği ve özellikleri – İdealistliği – Açık sözlülüğü – Kararlılığı – Birleştirici ve bütünleştiriciliği – Disiplin anlayışı
Atatürkçü düşüncede yer alan konular – İnsan sevgisi ve evrensellik – Akılcılık ve bilime verilen önem – Milli eğitim
İlkeleri – Cumhuriyetçilik |
Türkçe Dersinde Atatürkçülük Konularını İşlerken Dikkat Edilecek Hususlar;
- SINIF
Vatandaşlık Görevleri:
Atatürk’ün vatandaşlık görevlerine verdiği önem açıklanarak; Cumhuriyet dönemlerinde bu görevleri yeniden düzenlediği vurgulanacaktır.
Milli tarihimize verdiği önem
Türk milletinin insanlığa yaptığı önem vurgulanacak
Türkler tarafından kurulmuş devletlerin adları, okutulacak metinde vurgulanacak
Atatürk’ün Türk tarihinin araştırılmasına verdiği önem açıklanacaktır.
- SINIF
Fikir Hayatı
Atatürk’ün fikir hayatını oluşturan en önemli etmenin kültürümüz olduğu vurgulanacaktır.
Kişiliği ve özellikleri
Sanata verilen önem; örnek sözlerden ve metinden açıklanacak.
Hayatta en hakiki mürşit ilimdir.
Akıl ve bilim arasındaki ilişkiye değinilecek.
Milli ahlak ve kültür
Milli kültürümüzün gelişmesi açısından öğrencilere düşen konular üzerinde durulacak.
Türk diline verdiği önem
Milli kültür ile dil arasındaki ilişki anlatılacak.
Atatürk’ün bu konuda yaptığı çalışmalara değinilecek.
- SINIF
Kişiliği ve Özellikleri
Atatürk’ün idealistliği hakkında örnekler verilecek.
Akılcılığa ve bilime verdiği önem
Akılcılığın önemi vurgulanacak
Bilimin insan hayatındaki yeri anlatılacak.
Türkiye’nin dünya üzerindeki yeri ve önemi
- Hangi bölgede yer aldığı
- Boğazların önemi
- Kıtalar arasında köprü olduğu
- Petrol ülkelerine komşu olduğu
- Hangi uygarlıkları barındırdığı
- İçinde bulunduğu bölgede güçlü bir ülke olduğu
- Genç ve dinamik nüfusa sahip olunduğu
Konuları üzerinde durulacaktır.
Bu Konularla İlgili Genel Uyarılar
- Bu konular ve kazanımlar zorunlu tema olarak işlenmek zorundadır.
- Bu kapsamda Atatürkçülük temalı olan metinlerden en az 5 metin işlenmelidir.
- Metinler önemli gün ve haftalarla ilişkilendirilmelidir.
- Konular işlenirken NUTUK temel alınacaktır.
- Konular okuma, dinleme, konuşma, yazma ve dilbilgisi eğitimleriyle kaynaştırılarak verilmelidir. Serbest parçalar olarak işlenmemelidir.
EĞİTİM ÖĞRETİM ÇALIŞMALARININ PLANLANMASI
Eğitim-Öğretim Çalışmalarının Planlı Yürütülmesine İlişkin Yönergede şu madde yer almaktadır;
“Eğitim öğretim kurumlarında derslere planlı ve hazırlıklı girmek yasal yönden zorunlu olduğu gibi eğitsel yönden de gereklidir.”
Bu maddeden hareketle Türkçe öğretmeni ders öncesi plan yapmak durumundadır. Plan yaparken şu kurallara dikkat etmek önem arz edecektir;
- İşlenecek konuların amaçlara uygunluğu
- Yöntem ve tespitler
- Araç-gereç tespiti
- Yapılacak gözlemler
- Diğer zümre öğretmenleriyle yapılacak işbirliği
- Ödev tespiti
! Yeni Türkçe öğretim programı ayrıntılı öğretmen kılavuz kitabı ile uygulandığı için plan yapma mecburiyeti ortadan kalkmıştır.
!Bu derse hazırlıksız gelmek anlamına da gelmemektedir.
Milli Eğitim Şuraları
- MAARİF ŞÛRASI (15-21 Şubat 1943)
Türkçe öğretiminin en kapsamlı şekilde ele alındığı şûrada Anadil Komisyonu şu başlıkları yayınladı;
- Programlar
- Öğretmenler
- Öğretmenler İçin Yardımcı Kitaplar ve Neşriyat
- Talebeler İçin Yardımcı Kitaplar
- Diğer derslerin Türkçeye Yardımı
- Yazma Öğretimi ve Okullarda Resmi ve Özel Yayın Alanlarında İmla Birliği
XII. MAARİF ŞÛRASI (18-22 Şubat 1988)
Türkçe eğitim ve öğretimi komisyonunun hazırladığı raporda;
- Türkçe eğitimi ve öğretiminin önemi ve amacı
- Müfredat programları
- Ders kitapları
- Metot ve teknikler
- Türkçe ve edebiyat öğretmeni
- Sonuç ve teknikler
Başlıkları yer almaktadır.
XII. MAARİF ŞÛRASI (18-22 Şubat 1988)
Bu kapsamlı şûrada bir çok konu tartışılmış ve sonuç olarak aşağıdaki kararlar çıkmıştır;
- Türkçe programlarında yer alan deyim ve terimlerin okullarda okutulması ile çeşitli merkezsi sınavlarda (ÖSYM ve ÖDYM) soruları arasındaki fark (Zamir: adıl, cümle: tümce, kelime: sözcük, vb.) başarıyı etkileyen sebepler arasında sayılabileceğinden, bu konuda ilgili kuruluşlarla temasa geçilerek bir terminoloji birliğinin sağlanması.
- Bir kısım derslerin öğretimini yabancı dille yapan okulların hazırlık sınıfları Türkçe dersi programları ile ders kitaplarının hazırlanması
- Lise Türk dili ve edebiyatı programının yeniden hazırlanması; bu programda, yakın dönemin edebi metinlerinden, doğu ve batı klasiklerinden örneklere de yer verilmesi ve bu programa diksiyon çalışmaları ile ilgili esasların konulması
- Türkçe dersinin sınıf geçmede ağırlıklı olması
- Türk dili öğretiminin yeterince yararlı olabilmesi için dil bilgisi derslerinin ayrı saatlerde okutulması
- Öğrencilere okuma sevgi ve alışkanlığının kazandırılması; bunun için ilkokuldan başlayarak, sınıf seviyesine göre Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nca tespit edilmiş; edebi değer taşıyan yılda en az beş kitabın okutulması
- ÖSYM sınavları için Türkçenin ağırlığının artırılması ve Türkçe için bir baraj sisteminin getirilmesi; bu konudaki soruların hazırlanması sırasında Bakanlık temsilcilerinin ve üniversitelerimizdeki Türk Dili ve Edebiyatı bölümünden öğretim üyelerinin bulundurulması
- Fen liseleri gibi edebiyat ve sosyal bilimler liselerinin de muhakkak düşünülmesi ve gerçekleştirilmesi
- Milli Eğitimin genel hedeflerinden ilkinin, çocuğun anadilini kullanma başarısını, duyma, düşünme, hayal etme ve ilişki kurma başarısı ile bütünleştirilmesi; doğru telaffuz ile dilin doğru kullanılmasının ve çocuğun sosyalleşmesinin sağlanması.